Stanąłem na piasku, powiedziałem: "Żegnaj Motylu", a mały stateczek zawrócił i powoli skierował się ku głębokim wodom. Wiedziałem, że zdoła powrócić do Cabry, do małej przystani przy latarni. To miejsce leżało blisko Cienia.
      Odwróciłem się i spojrzałem na niedaleką, czarną ścianę lasu. Wiedziałem, że czeka mnie długa wędrówka. Ruszyłem w tamtą stronę, dokonując po drodze koniecznych poprawek. Chłód przedświtu zaległ pomiędzy milczącymi drzewami. To mi odpowiadało.
      Miałem około dwudziestu pięciu kilo niedowagi i od czasu do czasu kłopoty z widzeniem. Dochodziłem jednak do siebie. Uciekłem z lochów Amberu i odzyskałem nieco sił z pomocą szalonego Dworkina i pijanego Jopina, właśnie w tej kolejności. Teraz musiałem znaleźć pewne miejsce, podobne do innego, które już nie istniało. Odnalazłem szlak. I wkroczyłem nań.
      Zatrzymałem się obok drzewa, które musiało tu być. Sięgnąłem do dziupli i wydobyłem mój srebrzysty miecz. Nie miało znaczenia, że znajdował się gdzieś w Amberze. Teraz był tutaj, ponieważ las, przez który szedłem, leżał w Cieniu.
      Maszerowałem jeszcze przez kilka godzin. Niewidoczne słońce świeciło gdzieś za moim lewym ramieniem. Odpocząłem chwilę. a potem ruszyłem dalej. Dobrze było widzieć liście, głazy, martwe i żywe pnie drzew, trawę i czarną ziemię. Dobrze było czuć wszystkie słabe zapachy życia, dyszeć brzęczące, świergocące głosy. Bogowie! Jakże cenne były moje oczy. Mieć je znowu, po czterech latach ciemności... Brakowało mi słów, by to opisać. I mogłem swobodnie spacerować.
      Szedłem dalej, a poranna bryza szarpała moim podartym płaszczem. Wychudzony, kościsty, z pomarszczoną twarzą musiałem wyglądać na pięćdziesięciolatka. Któż potrafiłby rozpoznać we mnie człowieka, którym byłem naprawdę? I tak szedłem, szedłem przez Cień, dążąc do pewnego miejsca, i nie dotarłem do niego. Pewnie zrobiłem się trochę za miękki. A oto, co się stało...
     
     
      Przy drodze spotkałem siedmiu ludzi. Sześciu martwych leżało na ziemi w różnych stadiach krwawego okaleczenia. Siódmy półleżał, wsparty o omszały pień starego dębu. Miecz trzymał na kolanach, a w prawym boku miał rozległą ranę, z której płynęła jeszcze krew. Nie nosił zbroi, choć niektórzy z pozostałej szóstki mieli ją na sobie. Jasne oczy były otwarte, choć szkliste. Miał skórę zdartą z kostek palców i oddychał płytko. Spod krzaczastych brwi przyglądał się ptakom, wyjadającym oczy zabitych. Nie przypuszczam, żeby mnie zauważył.
      Naciągnąłem kaptur i spuściłem głowę, by ukryć twarz. Podszedłem bliżej. Znałem go kiedyś. Albo kogoś bardzo podobnego.
      Jego miecz drgnął; ostrze uniosło się, gdy się zbliżyłem.
      - Jestem przyjacielem - powiedziałem. - Czy chcesz trochę wody?
      Zawahał się, lecz skinął głową.
      - Tak.
      Podałem mu otwartą manierkę. Łyknął, zakrztusił się i wypił jeszcze trochę.
      - Dzięki ci, panie - powiedział, oddając naczynie. Żałuję tylko, że to nie mocniejszy trunek. Niech diabli wezmą to cięcie!
      - Mam i mocniejszy. Czy jesteś pewien. że dasz sobie z nim radę?
      Wyciągnął rękę, a ja odkorkowałem i podałem mu niedużą flaszkę. Krztusił się chyba ze dwadzieścia sekund po jednym łyku tego, co zwykł pijać Jopin. Potem uśmiechnął się lewą częścią ust i mrugnął.
      - Dużo lepiej - oświadczył. - Czy mogę wylać kropelkę na swoją ranę? Nie znoszę marnowania dobrej whisky, ale...
      - Wylej wszystko, jeżeli musisz. Ręce masz jednak niezbyt pewne. Może lepiej ja poleję.
      Kiwnął głową, a ja rozpiąłem mu kurtkę i rozciąłem sztyletem koszulę, by odsłonić cięcie. Wyglądało brzydko. Biegło do samych pleców, parę cali nad biodrem. Były też inne, mniej groźne draśnięcia na rękach, piersi i ramionach. Z dużej rany lała się krew, więc wysuszyłem ją trochę i oczyściłem swoją chustką.
      - W porządku - oświadczyłem. - A teraz zaciśnij zęby i nie patrz tutaj.
      Polałem. Skoczył w paroksyzmie bólu, a potem drżał już tylko. Nie krzyknął. Zresztą nie sądziłem, że będzie krzyczał. Złożyłem chustkę i przycisnąłem do rany. Przywiązałem ją długim pasem, oddartym od dołu mojego płaszcza.
      - Napijesz się jeszcze? - spytałem.
      - Wody - odparł. - Obawiam się, że teraz muszę się przespać.
      Łyknął trochę, zaraz głowa mu opadła i broda wsparła się na piersi. Zasnął. Przykryłem go płaszezami zabitych, a jeden podłożyłem mu pod głowę.
      Później usiadłem przy nim i obserwowałem piękne czarne ptaki.
     
     
      Nie rozpoznał mnie. Ale, w końcu, któż by rozpoznał? Gdybym powiedział, kim jestem, okazałoby się może, że mnie zna. Ten ranny mężczyzna i ja nigdy się naprawdę nie spotkaliśmy. A jednak, w pewnym sensie, byliśmy znajomymi.
      Szedłem przez Cień i szukałem miejsca. Bardzo szczególnego miejsca. Kiedyś zostało zniszczone, lecz ja miałem moc odtworzenia go. Amber bowiem rzuca nieskończenie wiele Cieni, a dziecię Amberu może je przemierzać - i to właśnie było moim dziedzictwem. Jeśli macie ochotę, możecie nazwać te Cienie światami równoległymi, jeśli chcecie - wszechświatami alternatywnymi, jeśli wolicie - tworami zwichrowanego umysłu. Ja nazywam je Cieniami, jak wszyscy, którzy mają moc chodzenia wśród nich. Wybieramy jakąś możliwość i idziemy, póki nie dotrzemy do niej. W pewnym sensie więc stwarzamy ją. I na razie przy tym pozostańmy.
      W łodzi rozpocząłem wędrówkę do Avalonu.
      Mieszkałem tam całe wieki temu. To długa, złożona, bolesna i pełna chwały opowieść. Być może później do niej powrócę. O ile pożyję wystarczająco długo.
      Szedłem do mojego Avalonu, gdy spotkałem rannego rycerza i sześciu zabitych. Gdybym zdecydował się iść dalej, dotarłbym może do miejsca, gdzie leżało sześciu zabitych, a rycerz stał nawet nie draśnięty... albo gdzieś, gdzie on leżał martwy, a oni śmiali się nad jego ciałem. Niektórzy powiedzieliby, że to bez znaczenia, gdyż wszystkie te sytuacje są możliwe, a więc wszystkie istnieją gdzieś w Cieniu.
      Żadne z moich braci i sióstr - może z wyjątkiem Gerarda i Benedykta - nawet by się nie obejrzało. Ja jednak zrobiłem się jakby trochę miękki. Nie zawsze byłem taki, lecz być może Cień-Ziemia, gdzie spędziłem tak wiele lat, złagodził nieco mój charakter. A może pobyt w lochach Amberu uświadomił mi wartość ludzkiego cierpienia. Nie mam pojęcia. Wiem tylko, że nie mogłem zostawić rannego, w którym poznałem kogoś, kto kiedyś był mi przyjacielem. Gdybym szepnął mu do ucha swoje imię, usłyszałbym może, jak mnie przeklina. A na pewno usłyszałbym opowieść o klęsce.
      Dobrze więc, spłacę przynajmniej część ceny: postawię go na nogi, a potem się urwę. Nie stanie się nic złego, a może coś dobrego wyniknie dla tego Cienia.
      Siedziałem i obserwowałem go, póki, po kilku godzinach, nie obudził się.
      - Witaj - powiedziałem otwierając manierkę. - Napijesz się?
      - Dzięki - wyciągnął rękę. - Wybacz - rzekł oddając mi naczynie - że się nie przedstawiłem. Nie byłem w nastroju...
      - Znam cię - przerwałem. - Nazywaj mnie Corey.
      Spojrzał, jakby chciał powiedzieć: "Corey skąd?", ale zmienił zdanie i skinął głową.
      - Dobrze więc, sir Coreyu - chyba zmalałem w jego oczach. - Pragnę ci podziękować.
      - Najlepszym podziękowaniem jest to, że wyglądasz lepiej - rzekłem. - Chcesz coś zjeść?
      - Tak, bardzo.
      - Mam tu trochę suszonego mięsa i chleb, który mógłby być świeższy - stwierdziłem. - I jeszcze spory kawał sera. Jedz, ile chcesz.
      Podałem mu jedzenie.
      - A ty, sir Coreyu? - spytał.
      - Jadłem już, kiedy spałeś.
      Spojrzał na mnie znacząco i uśmiechnął się.
      - Załatwiłeś wszystkich sześciu całkiem sam? - zapytałem.
      Kiwnął głową.
      - Niezła robota! I co ja teraz z tobą zrobię?
      Próbował spojrzeć mi w twarz, ale bez rezultatu.
      - Nie rozumiem - stwierdził.
      - Dokąd zmierzasz?
      - Mam przyjaciół - wyjaśnił. - Jakieś pięć lig stąd na północ. Szedłem tam, kiedy to się stało. I wątpię, czy jakikolwiek człowiek, a nawet sam demon, potrafiłby nieść mnie na plecach choć jedną ligę. Gdybym zdołał wstać, sir Coreyu, zyskałbyś lepsze pojęcie o moich rozmiarach.
      Wstałem, wyjąłem miecz i jednym cięciem zwaliłem młode drzewko, jakieś dwa cale średnicy. Odrąbałem gałęzie i przyciąłem do odpowiedniej długości. Powtórzyłem operację, po czym z pasów i płaszczy zabitych zmontowałem nosze.
      Przyglądał mi się w milczeniu, póki nie skończyłem.
      - Nosisz groźną klingę, sir Coreyu - zauważył. - I to srebrną, jak się wydaje...
      - Masz ochotę na niewielką podróż? - spytałem.
      Pięć lig to mniej więcej dwadzieścia pięć kilometrów.
      - Co z zabitymi? - chciał się dowiedzieć.
      - Chcesz może dać im przyzwoity chrześcijański pochówek? - zdziwiłem się. - Do diabła z nimi! Natura sama zatroszczy się o to, co do niej należy. Wynośmy się stąd. Oni już zaczynają śmierdzieć.
      - Można by chociaż przysypać ich czymś. Dzielnie stawali.
      Westchnąłem.
      - No dobrze, jeżeli masz z tego powodu nie sypiać po nocach. Nie mam łopaty, więc usypię im kopiec. Ale to będzie wspólny grób.
      - Wystarczy - oświadczył.
      Ułożyłem sześć ciał obok siebie. Słyszałem, jak mruczy coś, co pewnie było modlitwą za zmarłych.
      Obłożyłem ciała kamieniami. W pobliżu było ich pełno, więc pracowałem szybko, wybierając największe, żeby nie tracić czasu. I to był mój błąd. Jeden z głazów musiał ważyć koło stu czterdziestu kilogramów, a ja nie przetoczyłem go, tylko podniosłem i położyłem na miejsce.
      Usłyszałem, jak głośno wciąga powietrze, i pojąłem, że zauważył. Zakląłem.
      - Cholera, mało brakowało, a przerwałbym się przy tym głazie - oświadczyłem i starałem się odtąd wybierać mniejsze kamienie. - No dobrze - stwierdziłem, kiedy robota była skończona. - Możemy ruszać?
      - Tak.
      Wziąłem go na ręce i ułożyłem na noszach. Zacisnął zęby.
      - W którą stronę? - spytałem.
      Machnął ręką.
      - Z powrotem na szlak i drogą w lewo, do miejsca, gdzie się rozwidla. Tam skręcisz w prawo. Jak masz zamiar..
      Uniosłem nosze w ramionach trzymając je tak, jak się trzyma niemowlę razem z kołyską i całą resztą. Potem zawróciłem do drogi.
      - Coreyu - powiedział.
      - Tak?
      - Jesteś jednym z najsilniejszych ludzi, jakich w życiu spotkałem... i mam wrażenie, że powinienem cię znać.
      Odpowiedziałem nie od razu.
      - Staram się trzymać w dobrej kondycji - wyjaśniłem. - Zdrowy tryb życia i w ogóle.
      - ...I twój głos brzmi znajomo.
      Spoglądał w górę, cały czas starając się zobaczyć moją twarz. Postanowiłem szybko zmienić temat.
      - Kim są ci przyjaciele, do których idziemy?
      - Zmierzamy do Twierdzy Ganelona.
      - Tego skurwiela?! - krzyknąłem, niemal wypuszczając go z rąk.
      - Nie rozumiem wprawdzie określenia, którego użyłeś - powiedział - jednak z twego tonu poznaję, że jest obraźliwe. W takim przypadku muszę być jego obrońcą w...
      - Zaczekaj - przerwałem. - Zdaje się, że mówimy o dwóch różnych osobach noszących to samo imię. Przepraszam.
      Wyczułem przez nosze, że się odprężył.
      - Na pewno - stwierdził.
      I tak niosłem go, aż dotarliśmy do szlaku, gdzie skręciłem w lewo.
      Znów zapadł w sen, więc mogłem trochę podgonić. Minąłem rozwidlenie, o którym mówił, i gdy on chrapał, popędziłem biegiem. Zacząłem się zastanawiać, co to za sześciu typów próbowało go załatwić i prawie im się udało. Miałem nadzieję, że ich kumple nie pętają się po krzakach.
      Zwolniłem, kiedy usłyszałem zmianę w rytmie jego oddechu.
      - Zasnąłem - powiedział.
      - I chrapałeś - dodałem.
      - Daleko mnie doniosłeś?
      - Chyba jakieś dwie ligi.
      - I nie jesteś zmęczony?
      - Trochę - odparłem. - Ale nie na tyle, żeby już potrzebować odpoczynku.
      - Mon Dieu! - zawołał. - Cieszę się, że nigdy nie byłeś moim wrogiem. Czyś pewien, że nie jesteś demonem?
      - Pewnie, że jestem - oświadczyłem. - Nie czujesz siarki? A prawe kopyto okropnie mnie uwiera.
      Zanim zachichotał, pociągnął parę razy nosem, co trochę zraniło moje uczucia.
      Według mojego rozeznania przemierzyliśmy już ponad cztery ligi. Miałem nadzieję, że znowu zaśnie i nie będzie się zbytnio interesował odległością. Zaczynały mnie boleć ręce.
      - Kim było tych sześciu ludzi, których zabiłeś? - spytałem.
      - To Strażnicy Kręgu - odrzekł. - I nie byli już ludźmi, lecz opętanymi. Módl się, sir Coreyu, by ich dusze zaznały spokoju.
      - Strażnicy Kręgu? - zdziwiłem się. - Jakiego Kręgu?
      - Ciemnego Kręgu... siedziby nikczemności i obydnych bestii - odetchnął głęboko. - źródła choroby, która drąży tę krainę.
      - Okolica nie wydaje mi się szczególnie chora - stwierdziłem.
      - Jesteśmy daleko od tego miejsca, a dziedzina Ganelona jest wciąż zbyt potężna dla napastników.
      Lecz Krąg rozszerza się. Czuję, że tutaj rozegra się ostatnia bitwa.
      - Rozbudziłeś moją ciekawość.
      - Sir Coreyu, jeśli nie wiedziałeś o niczym, to lepiej zapomnij, co ci rzekłem, omiń Krąg i idź swoją drogą. Byłbym zachwycony mogąc walczyć u twego boku, lecz to nie twoja wojna. I któż może przewidzieć jej wynik?
      Szlak zaczął wić się w górę. Daleko, pomiędzy drzewami, zobaczyłem coś, co przypomniało mi inne, podobne miejsce. - Co?!... - rzekł mój bagaż, i rozejrzał się. - No cóż, szedłeś o wiele prędzej, niż sądziłem. To cel naszej wędrówki. Twierdza Ganelona.
      Pomyślałem wtedy o tamtym Ganelonie. Nie chciałem tego, ale nie mogłem się powstrzymać. Był zdrajcą i skrytobójcą. Wygnałem go z Avalonu całe stulecia temu. A naprawdę, tu przerzuciłem go przez Cień w inne miejsce i w inny czas, tak jak to później zrobił ze mną mój brat Eryk. Miałem nadzieję, że to nie tutaj go posłałem. Choć niezbyt prawdopodobne, było to jednak możliwe. Był wprawdzie człowiekiem śmiertelnym, z wyznaczoną dla siebie długością życia, a ja wypędziłem go stamtąd jakieś sześćset lat temu, lecz niewykluczone, że w tym świecie minęło kilka lat zaledwie. Czas także jest funkcją Cienia i nawet Dworkin nie zna wszystkich jego tajników. A może i zna? Może właśnie od tego oszalał? Jeśli chodzi o czas, jak zdążyłem się nauczyć, najtrudniejsze jest tworzenie go. W każdym razie czułem, że ten tutaj Ganelon nie mógł być moim byłym zaufanym adiutantem i starym nieprzyjacielem. On z pewnością nie stawiłby czoła zalewającej kraj fali nikczemności. Zanurzyłby się w niej razem z ohydnymi bestiami. Jestem pewien.
      Pozostawał jedynie problem człowieka, którego niosłem. Jego odpowiednik żył w Avalonie w czasie wygnania, a to oznaczało, że różnica czasu może być mniej więcej odpowiednia.
      Wolałbym nie spotykać Ganelona, którego znałem. Wolałbym też nie być przez niego rozpoznany. On nie miał pojęcia o Cieniu. Wiedział tylko, że rzuciłem na niego czary, choć mogłem go zabić. Przeżył wprawdzie, ale być może była to gorsza z dwóch możliwości.
      Człowiek w moich ramionach potrzebował schronienia i odpoczynku. Szedłem więc dalej. Zastanawiałem się jednak...
      Jakaś cząstka mnie skłaniała się do wyjaśnienia temu człowiekowi prawdy. Jaką formę przybrały wspomnienia o moim cieniu, jeśli były jakieś w tym miejscu tak podobnym, a przecież różnym od Avalonu? Jak wpłyną na moje przyjęcie, jeżeli zostanę odkryty?
      Słońce chyliło się ku zachodowi. Powiał chłodny wiatr, zapowiadający zbliżanie się zimnej nocy. Mój podopieczny znów zachrapał, postanowiłem więc przebyć biegiem resztę dzielącej nas od celu odległości. Miałem nieprzyjemne przeczucie, że po zmroku las może zaroić się od nieczystych mieszkańców jakiegoś przeklętego Kręgu, o których nie miałem pojęcia, ale od których się tu pewnie roiło. Pobiegłem więc, starając się nie myśleć o pościgu, zasadzce, śledzeniu. Wkrótce jednak przeczucie zamieniło się w pewność: usłyszałem za plecami ciche tup, tup, tup, jakby odgłos kroków. Położyłem nosze na ziemi i wyciągając miecz odwróciłem się.
      Były dwa. Wyglądały dokładnie jak koty syjamskie, tyle że rozmiarów tygrysa. Ich pozbawione źrenic oczy miały barwę słonecznej żółci. Gdy się obejrzałem, przysiadły na zadach i przyglądały mi się bez mrugnięcia.
      Były jakieś trzydzieści kroków ode mnie. Stałem trochę z boku, pomiędzy nimi a noszami. Uniosłem miecz.
      Ten z lewej otworzył paszczę. Nie wiedziałem, czy powinienem oczekiwać ryku, czy mruczenia. A on, zamiast tego, przemówił:
      - Człowiek. Z pewnością śmiertelny.
      Nie mógłby to być głos człowieka. Był zbyt wysoki.
      - A jednak żyje jeszcze - odrzekł drugi. Głos miał równie piskliwy.
      - Zabijmy go.
      - A ten, co go pilnuje i ma miecz, i wcale mi się nie podoba?
      - Śmiertelnik?
      - Podejdźcie i przekonajcie się - powiedziałem cicho.
      - Jest chudy i chyba stary.
      - Ale niósł tamtego od kopca aż tutaj, szybko i bez odpoczynku. Otoczmy go.
      Skoczyłem do przodu, gdy tylko się poruszyły. Ten z lewej rzucił się na mnie. Miecz rozpłatał mu czaszkę i wszedł głębiej, w łopatkę. Odwróciłem się, by wyrwać ostrze, a wtedy drugi kot przemknął obok mnie, pędząc do noszy. Ciąłem na oślep. Klinga trafiła go w grzbiet i przeszła na drugą stronę tułowia. Rozpłatany, wydał krzyk ostry, jak zgrzyt kredy po tablicy, upadli zaczął się palić. Pierwszy płonął także.
      Rozpołowiony nie był jeszcze martwy. Przekręcił głowę i spojrzał na mnie błyszczącymi oczyma.
      - Umieram ostateczną śmiercią - powiedział. - I dlatego poznaję Ciebie, Który Otworzyłeś. Dlaczego nas zabijasz?
      Wtedy płomienie ogarnęły jego głowę.
      Odwróciłem się, wytarłem miecz i schowałem do pochwy, podniosłem nosze i starając się zignorować natłok pytań w mojej głowie, ruszyłem dalej. Gdzieś w głębi mojego umysłu rodziło się przekonanie, że wiem, o co w tym wszystkim chodzi.
      Odtąd widuję czasem w snach płonącą kocią głowę. Budzę się wtedy mokry od potu, a noc wydaje się ciemniejsza i pełna kształtów, których nie potrafię określić.
     
      Fosa otaczała Twierdzę Ganelona, a zwodzony most był podniesiony. Na czterech rogach wysokiego muru wznosiły się wieże. a liczne inne wystawały z wnętrza, wyższe jeszcze, łechtające brzuchy nisko zawieszonych chmur, przesłaniające przedwcześnie rozbłysłe gwiazdy i rzucające atramentowoczarne cienie na stoki wzgórza, na którym stał zamek. W kilku oknach paliły się już światła i cichy gwar ludzkich głosów dobiegał do mnie z wiatrem.
      Stanąłem przed zwodzonym mostem. Opuściłem swój ładunek na ziemię, zwinąłem dłonie w trąbkę i zawołałem:
      - Halo! Ganelonie! Czeka tu para zbłąkanych wędrowców!
      Usłyszałem szczęk metalu o kamień, poczułem, że jestem obserwowany gdzieś z góry. Spojrzałem w tamto miejsce, lecz nie zobaczyłem niczego - moim oczom daleko jeszcze było do normalnego stanu.
      - Kto tam jest? - usłyszałem krzyk, donośny i dudniący.
      - Lance, który jest ranny, i ja, Corey z Cabry, który go przyniósł.
      Czekałem, a tamten przekazał informację kolejnemu strażnikowi. Słyszałem wraz więcęj głosów, w miarę jak coraz dalej podawano wiadomość. Po kilku minutach w ten sam sposób nadeszła odpowiedź.
      - Cofnijcie się! - krzyknął wartownik. - Będziemy opuszczać most! Możecie wejść!
      Zanim dokończył, rozległ się zgrzyt i po chwili most opadł na ziemię po naszej stronie fosy. Po raz ostatni uniosłem swój ciężar i przeszedłem.
      I tak wniosłem sir Lancelota du Lac do Twierdzy Ganelona, któremu ufałem jak bratu. To znaczy, żeby wyrazić się precyzyjniej - ani trochę.
     
      Wokół mnie zaroiło się od ludzi. Stwierdziłem, że otacza mnie pierścień zbrojnych. Nie przejawiali wrogości, jedynie zainteresowanie. Wkroczyłem na wielki, wybrukowany dziedziniec, oświetlony pochodniami i zasłany legowiskami. Czułem pot, dym, konie i niewątpliwie kuchenne zapachy. Biwakowała tu najwyraźniej niewietka armia.
      Wielu ludzi podchodziło i przyglądało mi się, mrucząc coś między sobą. Po chwili zbliżyło się dwóch żołnierzy w pełnym ekwipunku, gotowych do bitwy. Jeden z nich dotknął mego ramienia.
      - Chodź ze mną - powiedział.
      Usłuchałem, a oni szli obok mnie, z obu stron. Pierścień ludzi rozstąpił się, by nas przepuścić. Most zgrzytał znowu, powracając na dawne miejsce. Kierowaliśmy się w stronę głównego kompleksu budynków z ciemnego kamienia.
      Wewnątrz przeszliśmy korytarzem mijając coś, co wyglądało na pokój przyjęć. Dotarliśmy do schodów, i człowiek idący po mojej prawej stronie pokazał gestem, że powinienem wejść na górę. Na drugim piętrze zatrzymaliśmy się przed ciężkimi drewnianymi drzwiami. Strażnik zapukał.
      - Wejść! - zawołał głos, który wydał mi się, niestety, bardzo znajomy.
      Weszliśmy.
      Siedział przy ciężkim stole obok szerokiego okna, wyglądającego na dziedziniec. Miał na sobie brązową skórzaną kurtkę, włożoną na czarną koszulę. Spodnie też miał czarne, wypuszczone na wysokie ciemne buty. Nosił szeroki pas podtrzymujący sztylet o rękojeści z racicy. Przed nim, na stole, leżał krótki miecz. Włosy i brodę miał rude, a oczy czarne jak heban.
      Spojrzał na mnie, po czym obrzucił wzrokiem dwóch strażników, którzy weszli z noszami.
      - Połóżcie go w moim łóżku - polecił. - Zajmij się nim, Roderyku.
      Lekarz Roderyk był staruszkiem i nie wyglądał mi na takiego, który mógłby narobić choremu szkody. Trochę mi ulżyło. Nie po to niosłem Lance'a kawał drogi, żeby się teraz wykrwawił.
      Ganelon znowu zwrócił się do mnie.
      - Gdzie go znalazłeś? - zapytał.
      - Pięć lig stąd na południe.
      - Kim jesteś?
      - Nazywają mnie Corey - odparłem.
      Przyglądał mi się dokładnie, wykrzywiając pod wąsem wąskie wargi w niewyraźnym uśmiechu.
      - Jaki jest twój udział w tej sprawie?
      - Nie rozumiem, co masz na myśli.
      Przygarbiłem się. Mówiłem powoli, cicho i nieco drżącym głosem. Brodę miałem dłuższą niż on i szarą od kurzu. Miałem nadzieję, że wyglądam na starego człowieka, a jego zachowanie zdawało się wskazywać, że za takiego mnie uważał.
      - Pytam, dlaczego mu pomogłeś.
      - Ludzka solidarność i w ogóle... - wyjaśniłem.
      - Jesteś cudzoziemcem?
      Kiwnąłem głową.
      - No cóż, jesteś miłym gościem tak długo, jak długo zechcesz tu pozostać.
      - Dzięki. Prawdopodobnie jutro ruszę dalej.
      - A teraz wypij ze mną kielich wina i opowiedz, w jakich okolicznościach go znalazłeś.
      Tak też zrobiłem.
      Ganelon słuchał nie przerywając i cały czas wpatrywał się we mnie swoimi świdrującymi oczami. Zawsze uważałem, że przewiercanie kogoś wzrokiem to tylko banalne powiedzonko, lecz teraz nie byłem już tego pewien. Przeszywał mnie spojrzeniem. Zastanawiałem się, co o mnie wie i czego się domyśla.
      Zmęczenie dopadło mnie znienacka. Wysiłek, wino, ciepły pokój - wszystko to zsumowało się i nagle poczułem, że stoję gdzieś z boku, słucham siebie i przyglądam się sobie z oddalenia. Zdałem sobie sprawę, że jestem zdolny do wielkiego, lecz krótkotrwałego wysiłku i że nie jest jeszcze zbyt dobrze z moją wytrzymałością. Zauważyłem też drżenie mej ręki.
      - Przepraszam - usłyszałem swój głos. - Trudy dnia zaczynają dawać mi się we znaki.
      - Oczywiście - rzekł Ganelon. - Jutro porozmawiamy dłużej. A teraz śpij. śpij dobrze.
      Przywołał strażnika i kazał mu odprowadzić mnie do komnaty. Musiałem iść niezbyt pewnie, pamiętam bowiem na swym łokciu rękę tego człowieka, kierującą moimi krokami.
      Noc przespałem jak zabity. Była czymś wielkim, czarnym i długim na czternaście godzin.
     
     
      Rankiem wszystko mnie bolało.
      Umyłem się. Na serwantce stała miednica, a ktoś troskliwy położył obok niej mydło i ręcznik. Czułem się tak, jakbym gardło miał zapchane wiórami i oczy pełne piasku.
      Usiadłem i zastanowiłem się.
      Były czasy, kiedy mógłbym nieść Lance'a cale pięć lig i nie rozlatywać się potem na kawałki. Były czasy, kiedy wyrąbywałem sobie drogę przez ścianę Kolviru do samego serca Amberu. Te czasy minęły. Nagle poczułem się wrakiem, takim, na jaki zapewne wyglądałem.
      Coś trzeba było z tym zrobić. Zbyt wolno nabierałem ciała i sił. Musiałem przyspieszyć ten proces.
      Powiedziałem sobie, że tydzień czy dwa zdrowego życia i intensywnych ćwiczeń mogłoby mi w tym pomóc. Nic nie wskazywało, że Ganelon mnie rozpoznał. Doskonale. Skorzystam więc z gościnności, którą mi zaofiarował.
      Z tym postanowieniem w duszy odszukałem kuchnię i zjadłem solidne śniadanie. Wprawdzie pora była raczej obiadowa, wolę jednak nazywać rzeczy ich właściwymi imionami. Strasznie chciało mi się palić i odczuwałem perwersyjną radość z faktu, że nie mam tytoniu. Fata zmówiły się, by nie pozwolić mi szkodzić zdrowiu.
      Wyszedłem na dziedziniec, na jasny, rześki dzień. Przez dłuższą chwilę patrzyłem na kwaterujących tu ludzi i ich ćwiczenia.
      Na przeciwnym końcu placu łucznicy strzelali do tarcz, przymocowanych do bali słomy. Zauważyłem, że nie używali pierścieni i stosowali orientalny uchwyt cięciwy, nie trójpalcową technikę preferowaną przeze mnie. Tak, ten Cień był doprawdy zastanawiający. Szermierze równie często stosowali sztychy jak cięcia, dostrzegłem też dużą różnorodność broni i techniki fechtunku. Na oko było tu koło ośmiuset ludzi, a nie miałem pojęcia, ilu jeszcze nie widziałem. Włosy, oczy i cery zmieniały się, od bladych do całkiem ciemnych. Poprzez brzęk cięciw i szczęk mieczy słyszałem głosy mówiące różnymi akcentami. Na ogół jednak był to język Avalonu, który pochodzi od mowy Amberu.
      Gdy przyglądałem się walczącym, jeden z szermierzy podniósł rękę, opuścił miecz, otarł czoło i cofnął się. Jego przeciwnik nie wyglądał na szczególnie zmęczonego. Oto była szansa na mały trening, którego potrzebowałem. Uśmiechając się podszedłem bliżej.
      - Jestem Corey z Cabry - powiedziałem. - Obserwowałem was.
      Zwróciłem się do potężnego, smagłego mężczyzny, który z uśmiechem spoglądał na zmęczonego partnera.
      - Czy moglibyśmy poćwiczyć chwilę, póki twój przyjaciel odpoczywa?
      Wciąż uśmiechnięty wskazywał na swoje usta i ucho. Spróbowałem kilku innych języków, lecz bezskutecznie. Pokazałem więc miecz, jego i siebie. Wtedy zrozumiał, o co mi chodzi. Jego kolega uznał to za niezły pomysł i zaproponował mi swoją broń.
      Wziąłem ją. Była krótsza i cięższa niż Grayswandir (tak się nazywa mój miecz, o czym, wiem, nie wspominałem do tej pory; jest to historia interesująca sama w sobie i opowiem ją może, a może i nie, zanim dowiecie się, jak się to wszystko skończyło; w każdym razie gdybym znowu użył tego imienia, będziecie wiedzieli, o czym mowa).
      Machnąłem mieczem kilka razy, by go wypróbować, zdjąłem płaszcz, odrzuciłem na bok i i stanąłem en garde.
      Wielkolud zaatakował. Odparowałem i natarłem. On odbił i zripostował. Sparowałem ripostę, zrobiłem zwód i pchnąłem. Et caetera. Po pięciu minutach wiedziałem, że jest dobry. I że ja jestem lepszy. Dwa razy przerwał, bym nauczył go pchnięć, których użyłem. Oba oponował bardzo szybko. Po piętnastu minutach jego uśmiech stał się szerszy. Domyśliłem się, że mniej więcej w tym punkcie przełamywał opór swych oponentów samą wytrzymałością, o ile zdołali dotąd odpierać jego ataki. A był wytrzymały, trzeba to przyznać. Po dwudziestu minutach na jego twarzy pojawił się wyraz zdziwienia. Po prostu nie wyglądałem na tu. że dotrwam tak długo. Ale cóż, czy ktokolwiek mógł coś wiedzieć o tym, co siedzi w środku potomka Amberu?
      Po dwudziestu pięciu minutach był zlany potem, ale walczył dalej. Mój brat Random wygląda i zachowuje się czasami jak astmatyczny nastolatek, lecz kiedyś fechtowaliśmy się ponad dwadzieścia sześć godzin, żeby zobaczyć, kto pierwszy poprosi o remis. Jeśli chcecie wiedzieć, to tym kimś byłem ja; następnego dnia miałem randkę i chciałem być w możliwie dobrym stanie. Mogliśmy jednak ciągnąć dalej. Wtedy nie miałbym nic przeciwko takiej demonstracji. Teraz jednak wiedziałem, że potrafię przetrzymać przeciwnika. Był w końcu tylko człowiekiem.
      Po mniej więcej półgodzinie dyszał ciężko i opóźniał kontrataki. Wiedziałem, że jeszcze kilka minut i zacznie się domyślać, że go oszczędzam. Podniosłem rękę i opuściłem miecz tak, jak zrobił to jego poprzedni partner. On też się zatrzymał, a potem podbiegł i uścisnął mnie. Nie zrozumiałem, co powiedział, domyśliłem się jednak, że jest zadowolony z treningu. Ja też byłem rad.
      Niestety, czułem tę zabawę w kościach. I trochę kręciło mi się w głowie. Mimo wszystko to było to, czego potrzebowałem. Postanowiłem, że dorżnę się ćwiczeniami, wieczorem zapcham jedzeniem, wyśpię solidnie i rano zacznę od początku.
      Poszedłem więc do miejsca, gdzie stali łucznicy. Po pewnym czasie pożyczyłem łuk i stosując swoją trójpalcową technikę, wypuściłem około selki strzał. Nie wyszło mi to najgorzej. Później obserwowałem przez chwilę konnych z kopiami, tarczami i buzdyganami. Zostawiłem ich, żeby popatrzeć na ćwiczenia w walce wręcz.
      W końcu położyłem trzech ludzi po kolei. I poczułem się wykończony. Absolutnie. Całkowicie.
      Spocony i zdyszany usiadłem na ocienionej ławce.
      Myślałem o Lance'u. o Ganelonie i o kolacji. Po jakichś dziesięciu minutach wróciłem do przydzielonej mi komnaty i wykąpałem się.
      Byłem już wściekle głodny, wyruszyłem więc szukać jedzenia i informacji.
     
     
      Zanim zdążyłem oddalić się od drzew, jeden ze strażników, którego pamiętam z wczorajszego wieczoru - ten, który odprowadził mnie do komnaty - zbliżył się i powiedział:
      - Lord Ganelon prosi cię, byś, kiedy zabrzmi gong, zechciał przybyć do jego komnat i zjeść z nim posiłek.
      Podziękowałem, obiecałem, że przyjdę, wróciłem do siebie i odpoczywałem leżąc na posłaniu, póki nie nadszedł czas. Wtedy wyszedłem.
      Bolały mnie wszystkie mięśnie, miałem też parę nowych siniaków. To dobrze, pomyślałem, będę wyglądał bardzo staro. Zastukałem do drzwi Ganelona. Otworzył mi paź i zaraz pobiegł pomóc innemu młodzikowi, zajętemu nakrywaniem do stołu koło ognia.
      Ganelon, w zielonej koszuli i zielonych spodniach. W zielonych wysokich butach i pasie, siedział na krześle z wysokim oparciem. Gdy wszedłem, wstał i zbliżył się, by mnie przywalać.
      - Słyszałem, sir Coreyu, o twych dzisiejszych wyczynach - powiedział ściskając dłoń. - Sprawiły one, że przyniesienie Lance'a stało się bardziej godne wiary. Muszę przyznać, że jest w tobie więcej, niż można sądzić z wyglądu... Mam nadzieję, że cię nie uraziłem.
      - Nie uraziłeś - roześmiałem się.
      Podprowadził mnie do krzesła i podał kielich wina, zbyt słodkiego jak dla mnie.
      - Gdy patrzę na ciebie, wydaje mi się, że mógłbym cię pokonać jedną ręką... A jednak niosłeś Lance'a pięć lig, a po drodze zabiłeś dwa z tych piekielnych kotów.
      A sam Lance opowiedział mi o kopcu, który zbudowałeś. Z ciężkich głazów...
      - Jak on się dzisiaj czuje? - przerwałem.
      - Musiałem postawić strażnika w jego komnacie, żeby mieć pewność, że wypoczywa. Ten węzeł muskułów chciał wstać i pospacerować. Zostanie w łóżku jeszcze tydzień, jak mi Bóg miły.
      - Musi zatem czuć się lepiej.
      Kiwnął głową.
      - Za jego zdrowie.
      Wypiliśmy.
      - Gdybym miał armię ludzi takich, jak ty czy Lance - powiedział po chwili milczenia - ta historia mogłaby potoczyć się całkiem inaczej.
      - Jaka historia?
      - Kręgu i jego Strażników - wyjaśnił. - Nie słyszałeś o nich?
      - Lance coś wspominał. To wszystko.
      Jeden z paziów obracał na rożnie wielki kawał mięsa, od czasu do czasu spryskując go odrobiną wina. Za każdym razem, kiedy dolatywał do mnie zapach jedzenia, mój żołądek burczał, a Ganelon śmiał się cicho. Drugi paź poszedł do kuchni po chleb.
      Mój gospodarz miłezał przez dłuższą chwilę. Dopił wina i nalał sobie drugi kielich. Ja wolno sączyłem swój pierwszy.
      - Słyszałeś kiedy o Avalonie? - zapytał w końcu.
      - Tak - odrzekłem. - Był taki wiersz... usłyszałem go wiele lat temu od wędrownego barda: "Za rzeką Błogosławionych usiedliśmy wszyscy tak, i zapłakaliśmy wspomniawszy Avalon. Strzaskane były miecze w naszych rękach, a tarcze zawiesiliśmy na dębie. Srebrzyste wieże runęły w morze krwi. Wiele stąd mil do Avalonu? Ani jedna, odpowiem, i wszystkie. Srebrzyste wieże runęły".
      - Avalon upadł..? - zapytał.
      - Sądzę, że ów człowiek był obłąkany. Nic nie wiem o żadnym Avalonie, jednak ten wiersz pozostał w mej pamięci.
      Ganelon odwrócił twarz i milczał przez kilka minut.
      - Był... - odezwał się w końcu zmienionym głosem. - Była kiedyś taka kraina. Żyłem tam dawno temu. Nie wiedziałem, że padła.
      - Jak doszło do tego, że przybyłeś tutaj? - spytałem.
      - Zostałem wygnany przez władcę czarnoksiężnika, lorda Corwina z Amberu. Posłał mnie przez mrok i szaleństwo do tego miejsca, bym cierpiał i zginął. I cierpiałem, i wiele razy byłem bliski śmierci. Próbowałem odnaleźć drogę powrotną, lecz nikt jej nie znał. Pytałem czarowników, pytałem nawet schwytanego w Kręgu stwora, nim go zabiliśmy. Nikt jednak nie wiedział, którędy prowadzi droga do Avalonu. Tak jak mówił ten bard: "Ani mili, i wszystkie" - niezbyt dokładnie zacytował mój wiersz. - Pamiętasz może jego imię?
      - Przykro mi, ale nie.
      - A gdzie leży owa Cabra, skąd przybywasz?
      - Daleko na wschodzie, za morzem - wyjaśniłem. Bardzo daleko. To wyspiarskie królestwo.
      - Może mogliby przysłać nam paru żołnierzy? Stać mnie, żeby im nieźle zapłacić.
      Pokręciłem głową.
      - To nieduży kraj. Ma tylko niezbyt liczną milicję. I dzieli nas kilka miesięcy podróży lądem i wodą. Jego mieszkańcy nigdy nie walczyli jako najemnicy, zresztą nie przejawiają zbytniej wojowniczości.
      - Wydaje się zatem, że różnisz się od swych rodaków? - zauważył i spojrzał na mnie badawczo.
      - Byłem nauczycielem sztuk walki - wyjaśniłem: - W Gwardii Królewskiej.
      - Może więc choć ty dasz się wynająć i poćwiczysz moich żołnierzy?
      - Zostanę tu kilka tygodni i zajmę się tym.
      Skinął głową i króciutko się uśmiechnął.
      - Zasmuca mnie wzmianka o tym, że przeminął piękny Avalon - powiedział po chwili. - Lecz jeśli to prawda, to ten, który mnie wygnał, także zapewne nie żyje - wychylił swój kielich. - Zatem nawet demon ma chwile, gdy nie potrafi bronić swoich - zadumał się. Ta myśl dodaje mi otuchy. Oznacza bowiem, że my tutaj też możemy mieć pewną szansę w wojnie z demonami.
      - Wybacz - przerwałem, by wyjaśnić sprawę, która wydała mi się istotna. - Jeśli mówisz o owym Corwinie z Amberu, to on nie zginął, gdy stało się to, co się stało.
      Szkło trzasnęło w jego ręku.
      - Ty znasz Corwina? - spytał.
      - Nie, ale słyszałem o nim. Kilka lat temu spotkałem jednego z jego braci, człowieka o imieniu Brand. Opowiedział mi o miejscu zwanym Amberem i o bitwie, w której Corwin i jego brat, Bleys, poprowadzili armię przeciw innemu swemu bratu, Erykowi, panującemu w kraju. Bleys runął w przepaść z góry Kolvir, a Corwin dostał się do niewoli. Po koronacji Eryka Corwinowi wypalono oczy i wrzucono go do lochów Amberu, gdzie pewnie jeszcze przebywa. O ile nie umarł do tej pory.
      W miarę jak mówiłem, twarz Ganelona bladła coraz bardziej.
      - Wszystkie imiona, które wymieniłeś: Brand, Bleys, Eryk... - powiedział. - Słyszałem niegdyś, jak wspominał je... Jak dawno słyszałeś o tym wszystkim?
      - Jakieś cztery lata temu.
      - Zasługiwał na coś lepszego.
      - Po tym, co ci zrobił?
      - No cóż - zamyślił się. - Miałem wiele czasu, żeby to sobie przemyśleć. Trudno było twierdzić, że nie dałem mu powodu do takiego postępku. Był silny, silniejszy nawet niż ty czy Lance. I mądry. Potrafił także się bawić, jeśli zdarzyła się okazja. Eryk powinien zabić go szybko, nie w taki sposób. Ten demon nie zasłużył na taki los, to wszystko.
      Paź powrócił z koszem chleba. A młodzik, który pilnował mięsa, zdjął je z rożna i ułożył na tacy, na środku stołu.
      Ganelon skinął głową w tamtą stronę.
      - Jedzmy - powiedział.
      Wstał i podszedł do stołu. Ruszyłem za nim. Przy posiłku nie rozmawialiśmy prawie wcale.
     
     
      Napchałem żołądek tak, że nie mógłbym już więcej zmieścić. Spłukałem wszystko kielichem zbyt słodkiego wina i zacząłem ziewać. Ganelon zaklął po trzecim razie.
      - Do diabła, Corey! Przestań! To zaraźliwe.
      Stłumił własne ziewnięcie.
      - Wyjdźmy na powietrze - zaproponował wstając.
      Poszliśmy zatem wzdłuż murów, mijając po drodze stanowiska wartowników. Stawali na baczność i oddawali honory, gdy tylko poznawali zbliżającego się Ganelona, a on rzucał im pozdrowienie, i szliśmy dalej. Przystanęliśmy na blankach i siedliśmy na kamieniach, wdychając wieczorne powietrze, zimne, wilgotne i pełne zapachów lasu. Jedna po drugiej zapalały się gwiazdy na ciemniejszym niebie. Czułem chłód muru pod sobą. W ogromnej dali, zdawało mi się, dostrzegłem migotanie morskich fal. Gdzieś z dołu słyszałem krzyk nocnego ptaka. Ganelon wyjął z sakiewki u pasa tytoń i fajkę, nabił ją, ubił i zapalił. Jego oświetlona płomykiem twarz miałaby sataniczny wygląd, gdyby nie coś, co wykrzywiało usta i ściągało mięśnie policzkowe do kąta, utworzonego przez wewnętrzne kąciki oczu i ostry grzbiet nosa. Był zbyt przygnębiony, jak na demona, który przecież powinien uśmiechać się szyderczo.
      Poczułem dym. I naraz Ganelon zaczął mówić, z początku cicho i bardzo powoli.
      - Pamiętam Avalon - zaczął. - Nie pochodziłem z plebsu, lecz cnota nigdy nie była moją mocną stroną. Szybko przepuściłem swoje dziedzictwo i zacząłem napadać podróżnych na drogach. Później dołączyłem do bandy takich samych jak ja. Kiedy odkryłem, że jestem najsilniejszy i najlepiej nadaję się na przywódcę, zostałem nim. Naznaczono ceny na nasze głowy, najwyższą na moją.
      Mówił teraz szybciej, starannie akcentując i dobierając słowa, będąca jakby echem jego przeszłości.
      - Tak, pamiętam Avalon - powiedział. - Krainę światła, cienia i spokojnych wód, gdzie gwiazdy błyszczały niby nocne ogniska, a zieleń dnia zawsze była zielenią wiosny. Młodość, miłość, piękno.., znałem je w Avalonie. Dumne wierzchowce, jasna stal, słodkie usta, ciemne piwo... Honor...
      Potrząsnął głową.
      - Później - mówił - gdy w kraju wybuchła wojna domowa, władca obiecał całkowite darowanie win wszystkim przestępcom, którzy pójdą za nim przeciwko rebeliantom. To był Corwin. Przyłączyłem się do niego i ruszyłem na wojnę. Zostałem oficerem, a potem członkiemjego sztabu. Wygraliśmy bitwy, stłumiliśmy rokosz. Corwin znowu rządził w spokoju, a ja zostałem przy jego dworze. To były piękne czasy, zdarzały się różne potyczki graniczne, lecz zawsze wychodziliśmy z nich zwycięsko. Corwin ufał mi i pozwalał takie sprawy załatwiać samodziełnie. A potem, by wynieść ród drobnego szlachcica, którego córki zapragnął za żonę, nadał mu księstwo. Ja chciałem je otrzymać, a on od dawna napomykał, że pewnego dnia da mi je. Byłem wściekły i zdradziłem go, gdy tylko wyruszyłem, by rozstrzygnąć jakiś zatarg na południowej granicy, gdzie zawsze wrzało. Wielu moich ludzi zginęło, a najeźdźcy wkroczyli na nasze ziemie. Zanim zostali rozgromieni, lord Corwin znowu musiał chwycić za broń. Przybyli w wielkiej siłe i miałem nadzieję, że zdobędą kraj. Chciałem, żeby im się udało. Ale Corwin pokonał ich swą lisią taktyką. Uciekłem, lecz zostałem schwytany i przyprowadzony do niego. Miałem usłyszeć wyrok. Przeklinałem go i plułem mu pod nogi. Nie chciałem prosić o litość, nienawidziłem ziemi, po której stąpał. Człowiek skazany na śmierć nie ma powodów, żeby się poniżać; może zachować twarz i odejść jak mężczyzna. Corwin oświadczył, że za dawne zasługi okaże mi łaskę. Powiedziałem, żeby się udławił swoją łaską, i wtedy pojąłem, że kpi ze mnie. Kazał mnie puścić zbliżył się. Wiedziałem, że potrafiłby mnie zabić gołymi rękoma. Próbowałem walczyć, lecz bez skutku. Raz tylko mnie uderzył i straciłem przytomność. Kiedy przyszedłem do siebie, byłem związany i leżałem przerzucony przez grzbiet jego konia. Jechaliśmy, a on naigrawał się ze mnie. Nie odpowiadałem na jego zaczepki. Przejeżdżaliśmy przez krainy cudowne i koszmarne, i w ten sposób poznałem jego czarnoksięską moc - żaden bowiem spotkany podróżnik nie wiedział nico miejscach, jakie ja tego dnia oglądałem. A potem oświadczył, że skazuje mnie na wygnanie, uwolnił tu, w tym miejscu, i odjechał.
      Przerwał, by zapalić wygasłą fajkę, i zanim zaczał znowu, przez pewien czas pykał w milczeniu.
      - Wiele ran, sińców, ukąszeń i ciosów odebrałem tu od ludzi i bestii, z trudem tylko utrzymując się przy życiu. On pozostawił mnie w najdzikszej części kraju. Aż pewnego dnia koło fortuny obróciło się. Jakiś zbrojny rycerz kazał mi zejść z drogi, którą szedłem, aby on mógł przejechać. Wtedy nie zależało mi już, czy będę żył, czy zginę, więc nazwałem go dziobatym bękartem i kazałem iść do diabła. Natarł na mnie, a ja chwyciłem jego kopię i wepchnąłem ostrze w ziemię, w ten sposób zrzucając go z konia. Jego własnym sztyletem wyciąłem mu uśmiech pod brodą, i tak stałem się posiadaczem wierzchowca i broni. Potem zająłem się wyrównywaniem rachunków z tymi, którzy źle się ze mną obeszli. Powróciłem do dawnego rzemiosła na drogach i zebrałem nową bandę. Było nas coraz więcej. Kiedy liczba moich ludzi sięgnęła kilku setek, nasze potrzeby stały się niemałe. Zdobywaliśmy całe miasteczka, a miejscowa milicja bała się nas. To także było dobre życie, choć nigdy już nie zaznam tak wspaniałego, jak w Avalonie. Przydrożne zajazdy drżały z lęku, gdy dobiegał tętent naszych koni, a podróżni robili w portki słysząc, jak nadjeżdżamy. Ha! Trwało to parę lat. Duże oddziały zbrojnych próbowały nas wytropić i zniszczyć, lecz zawsze udawało się nam uciec lub wciągnąć je w zasadzkę. Aż pewnego dnia pojawił się Ciemny Krąg, i nikt naprawdę nie wie dlaczego.
      Wpatrzony w dal energiczniej pyknął z fajki.
      - Mówiono mi, że wszystko zaczęło się od małego pierścienia muchomorów, gdzieś daleko na zachodzie. W centrum pierścienia znaleziono martwą dziewczynę, a człowiek, który ją znalazł - jej ojciec - zmarł w konwulsjach kilka dni później. Natychmiast uznano, że to jest miejsce przeklęte. Przez następne miesiące zakazany obszar powiększał się szybko, aż osiągnął ligę średnicy. Trawy tam ciemniały i lśniły jak metal lecz nie umierały. Skręcały się drzewa i czerniały liście, kołysały się, gdy nie było wiatru, a nietoperze latały i tańczyły między nimi. O zmroku dostrzegano tam dziwne kształty - zawsze wewnątrz Kręgu, uważasz - a w nocy widać było światła podobne do małych ognisk. Krąg rósł nadal i ci, którzy mieszkali w pobliżu, uciekli. Większość z nich. Mówiono, że pozostali dobili jakiegoś targu ze stworami ciemności. A Krąg rozszerzał się, rozprzestrzeniał, niby Fala wzburzona rzuconym do stawu kamieniem. Coraz więcej ludzi zostawało, by żyć w jego wnętrzu. Rozmawiałem z tymi ludźni, walczyłem z nimi, zabijałem ich. Było w nich jakby coś martwego. Ich głosom brakowało głębi, jaka cechuje głosy tych, co smakują swoje słowa. Ich twarze rzadko cokolwiek wyrażały i przypominały raczej maski pośmiertne. Wychodzili z Kręgu całymi grupami i rabowali. Zabijali dla samego zabijania. Popełniali okrucieństwa i bezcześcili świątynie. Odchodząc podkładali ogień. Nigdy nie zabierali przedmiotów ze srebra. A później, wiele miesięcy później, zaczęły pojawiać się inne stwory, niezwykłe, takie jak te piekielne koty, które zabiłeś... Potem Krąg zwolnił swój rozrost, jak gdyby zbliżał się do jakiejś granicy. lecz teraz wychodzili stamtąd rabusie wszelkiego rodzaju, niektórzy nawet za dnia, i pustoszyli tereny wokół jego brzegów. A kiedy wyniszczyli obszar wokół całego obwodu, Krąg powiększał się, by objąć nowe ziemie. Stary król Uther, który tak długo na mnie polował, zapomniał o moim istnieniu i posłał swe wojska, by patrolowały granice tego przeklętego Kręgu. Ja także zaczynałem się martwić - niezbyt podobała mi się możliwość, że jakaś pijawka z piekła rodem napadnie mnie podczas snu. Wziąłem więc pięćdziesięciu ludzi - to byli wszyscy, jacy się zgłosili, a nie chciałem tchórzy - i pewnego popołudnia pojechaliśmy tam. Natrafiliśmy na bandę ludzi o martwych twarzach, którzy palili na ołtarzu żywego kozła. Rozbiliśmy ją. Wzięliśmy jednego jeńca, przywiązaliśmy do jego własnego ołtarza i wypytaliśmy. Powiedział, że Krąg będzie rósł tak długo. aż pokryje cały ląd od oceanu do oceanu. Pewnego dnia jego granice zetkną się po drugiej stronie świata. Jeżeli chcemy ocalić swe skóry, to powinniśmy się do nich przyłączyć. W tedy jeden z moich ludzi uderzył go nożem i on umarł. Naprawdę umarł. Potrafię rozpoznać trupa, gdy go zobaczę, wystarczająco często zabijałem. Lecz kiedy jego krew polała się na kamień, otworzył usta i wydał z siebie najgłośniejsry śmiech, jaki w życiu słyszałem. Był niby grom. A potem usiadł nie oddychając, i zaczął się palić. I zmieniał swą postać, aż stał się niby ten płonący na ołtarzu kozioł, tylko większy. Wtedy usłyszeliśmy jego głos. Mówił: "Uciekaj, śmiertelniku! Lecz nigdy nie opuścisz tego Kręgu!" I uwierz mi, uciekaliśmy! Niebo pociemniało od nietoperzy i innych stworzeń. Słyszeliśmy tętent koni. Gnaliśmy z mieczami w dłoniach mordując wszystko, co się zbliżyło. Były tam koty, takie jak te, które zabiłeś, węże i jakieś skaczące stwory, i Bóg wie co jeszcze. Kiedy zbliżaliśmy się do granicy Kręgu, dostrzegł nas jeden z patroli króla Uthera i przybył z pomocą. Z pięćdziesięciu ludzi. którzy poszli ze mną, wyjechało szesnastu. A żołnierze też stracili ze trzydziestu swoich. I kiedy tylko zobaczyli, kim testem, zaciągnęli mnie przed trybunał. Tutaj. To był pałac króla Uthera. Opowiedziałem mu, czego dokonałem, co widziałem i słyszałem. Zrobił to samo, co kiedyś Corwin: zaproponował całkowite darowanie win mnie i moim ludziom, jeżeli przyłączymy się do niego w walce ze Strażnikami Kręgu. Przeszedłszy to, co przeszedłem, zrozumiałem, że trzeba powstrzymać diabelstwo, zgodziłem się więc. Potem zachorowałem i podobno przez trzy dni bredziłem w gorączce. Byłem słaby jak dziecko, kiedy przyszedłem do siebie. Dowiedziałem się, że podobnie zostali porażeni wszyscy, który ze mną wjechali do Kręgu. Trzech umarło. Wróciłem do reszty moich ludzi, opowiedziałem im wszystko, a oni zaciągnęli się. Wzmocniliśmy patrole wokół Kręgu. Nie mogliśmy jednak powstrzymać jego wzrostu. Przez następne lata stoczyliśmy wiele potyczek, a on rozszerzał się. Awansowałem, aż stałem się prawą ręką Uthera, tak jak niegdyś Corwina. A potem starcia stały się czymś więcej niż potyczkami. Coraz większe bandy atakowały nas z tej piekielnej dziury. Przegraliśmy kilka bitew. Zniszczyli kilka naszych stanowisk. Aż pewnej nocy nadciągnęła stamtąd cała armia, horda ludzi i innych stworów. Starliśmy się wtedy z największą siłą, z jaką dane nam było się spotkać. Król Uther osobiście wyruszył do walki, choć odradzałem mu to - był podeszłego wieku - i zginął owej nocy, a kraj pozostał bez władcy. Chciałem, by został nim mój kapitan, Lancelot. Był o wiete godniejszym człowiekiem niż ja... To dziwne... Znałem Lancelota, takiego jak on, w Avalonie, ale ten tutaj nie poznał mnie, kiedy pierwszy raz się spotkaliśmy. Niezwykłe... W każdym razie odmówił i ja musiałem przejąć tę funkcję. Nie cierpię jej, ale cóż... Powstrzymuję ich już przez trzy lata. Wszystkie moje instynkty każą mi uciekać. Co jestem winien tym przeklętym ludziom! Co mnie obchodzi, że ten piekielny Krąg się rozrasta? Mógłbym odpłynąć za morze, do jakiegoś kraju, gdzie nie dotarłby za mojego życia. Do diabła! Nie chciałem tej odpowiedzialności! A jednnk teraz nie mogę jej odrzucić.
      - Dlaczego? - spytałem i zaskoczyło mnie brzmienie mojego głosu.
      Zapadła cisza.
      Wypróżnił fajkę. Nabił ją ponownie. Zapalił. Pyknął.
      Cisza panowała nadal. Dopiero po długiej chwili milczenia odezwał się.
      - Nie wiem - powiedział. - Wbiłbym człowiekowi nóż w piecy dla pary butów, gdyby on je miał, a mnie marzły stopy. Zrobiłem to kiedyś, więc wiem. Ale... to tutaj coś innego. To zagraża każdemu, a ja jestem jedyny, który potrafi wykonać tę robotę. Na Boga! Wiem, że kiedyś pochowają mnie tutaj razem z nimi wszystkimi. A przecież nie potrafię się wycofać. Muszę powstrzymywać to diabelstwo, jak długo zdołam.
      Chłodne powietrze nocy studziło moją głowę, dając że się tak wyrażę - dodatkowy ciąg mej świadomości, mimo że ciało reagowało dość słabo.
      - Czy Lance nie mógłby ich poprowadzić? - spytałem.
      - Moim zdaniem tak. Ale jest jeszcze jeden powód, dla którego zostaję. Myślę, że ten kozłostwór na ołtarzu, czymkolwiek jest, trochę się mnie boi. Byłem tam, on powiedział, że nie zdołam wrócić, a jednak wróciłem. Przeżyłem chorobę, na którą potem zapadłem. On wie, że to ja walczę z nim przez cały czas. Zwyciężyliśmy w tej wielkiej, krwawej bitwie owej nocy, kiedy zginął Uther. Spotkałem go wtedy w innej postaci i on mnie poznał. Może po części właśnie to powstrzymuje go teraz.
      - W jakiej postaci?
      - Stwora o ludzkim ciele, ale z kozimi rogami i czerwonymi oczami. Dosiadał srokatego konia. Starliśmy się z sobą, lecz rozdzieliła nas fala walczących. Zresztą dobrze się stało, bo wygrywał. Kiedy skrzyżowaliśmy miecze, przemówił do mnie, a ja poznałem ten głos, jak gdyby huczący w mojej głowie. Nazwał mnie głupcem i powiedział, żebym nie żywił nadziei na zwycięstwo. Lecz kiedy nadszedł świt, pole było nasze. Pognaliśmy ich z powrotem do Kręgu. Zabijaliśmy uciekających, ale jeździec na srokaczu uszedł. Od tamtej nocy zdarzały się wypady, lecz żaden nie był taki, jak tamten. Gdybym opuścił ten kraj, nadciągnęłaby następna taka armia - ta, która już teraz się przygotowuje. Ten stwór dowiedziałby się o moim wyjeździe, tak jak dowiedział się, że Lance wiezie dla mnie kolejny raport o ruchach wojsk wewnątrz Kręgu, i wysłał Strażników, by go zabili. Do tej pory dowiedział się także i o tobie. Z pewnością zastanawia się. Chciałby wiedzieć, kim jesteś i skąd pochodzi twoja siła... Pozostanę tutaj i będę walczył, póki nie padnę. Nie pytaj, dlaczego. Mam tylko nadzieję, że nim nadejdzie dzień mojej śmierci, dowiem się, skąd wzięło się to wszystko i dlaczego istnieje Krąg.
      Usłyszałem trzepot koło głowy. Schyliłem się, by uniknąć tego, w nadlatywało. Niepotrzebnie. To był tylko ptak. Biały ptak. Usiadł mi na lewym ramieniu i świergotał cicho. Uniosłem dłoń, a on przeskoczył na nią. Miał przywiązaną do nogi karteczkę. Odczepiłem ją, przeczytałem i zgniotłem w ręku. I zapatrzyłem się w odległe, niewidoczne stąd rzeczy.
      - Co się stało, sir Coreyu?! - zawołał Ganelon.
      Wiadomość, którą wysłałem przed sobą do celu mej podróży, pisana moją własną ręką, niesiona przez ptaka moich pragnień, mogła dotrzeć jedynie do miejsca, które miało być przystankiem na mojej drodze. Wprawdzie niezupełnie to miejsce miałem na myśli, potrafię jednak odczytywać własne wróżby.
      - Co to jest? - spytał Ganelon. - Co takiego trzymasz w ręku? Wiadomość?
      Kiwnąłem głową i podałem mu ją. Nie bardzo mogłem wyrzucić tę karteczkę, skoro widział, jak ją czytałem. Było na niej napisane: "Przybywam". A niżej był mój podpis.
      Ganelon pyknął z fajki i w świetle jarzącego się tytoniu odczytał kartkę.
      - On żyje? I przybędzie tutaj? - zdumiał się.
      - Tak nateżałoby sądzić.
      - Dziwne - stwierdził. - Nie rozumiem...
      - To wygląda na obietnicę pomocy - odrzekłem, odprawiając ptaka, który zagruchał dwa razy, zatoczył krąg nad moją głową i odleciał: Ganelon pokręcił głową.
      - Nie rozumiem.
      - Po cóż darowanemu koniowi zaglądać w zęby? Tobie udało się jedynie powstrzymać Krąg.
      - To prawda - przyznał. - On go może zdoła zniszczyć.
      - A jeśli to tylko żart? Dość okrutny?
      Znowu pokręcił głową.
      - Nie. To nie w jego stylu. Zastanawiam się, o co może mu chodzić.
      - Prześpij się z tym problemem - zaproponowałem.
      - Niewiele więcej mogę teraz zrobić - odrzekł tłumiąc ziewanie.
      Wstaliśmy i ruszyliśmy wzdłuż muru. Na korytarzu życzyliśmy sobie dobrej nocy, po czym ja, zataczając się, powędrowałem ku otchłani snu, w którą zwaliłem się na łeb, na szyję.